E-kitap Hakkında Bilmek İstedikleriniz

Elektronik kitap, sayısal kitap, dijital kitap, e-kitap, elektronik mürekkep, e-ink… E-kitap teknolojisi yeni olmamasına karşın hakkında merak edilen çok şey var. Daha önceki yazılarda da değindiğimiz bazı soruları bir araya getirerek kapsamlı bir soru cevap arşivi hazırlamanın iyi olacağını düşündük. Belki siz de aklınızdaki soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

ePub nedir?

ePub açık bir e-kitap formatıdır. En yaygın kullanılan iki formattan biridir. Yaygın kullanılan diğer format Amazon’un kullandığı mobi formatıdır. Elektronik kitap formatları konusunda daha ayrıntılı bilgiye “e-Kitap Nedir, Nasıl Okunur?” yazısından ulaşabilirsiniz.

E-kitap formatlarını birbirine çevirebilir miyim?

Evet. Elektronik kitaplarınızı ePub’dan mobi’ye, mobi’den ePub’a ve diğer formatlara çevirebilirsiniz. Bunun için en çok önerilen program Calibre‘dır. Calibre’ı kullanabilmeniz için kitaplarınızın DRM kilidi olmamalıdır.

E-kitap formatındaki kitapları bilgisayarımda okuyabilir miyim?

Evet. ePub, mobi formatlarında hazırlanmış kitapları bilgisayarınızda okuyabilmeniz için geliştirilmiş çok sayıda program vardır. Windows için Adobe Digital Editions hem kütüphane olarak kullanabileceğiniz hem de kitaplarınızı okuyabileceğiniz bir yazılımdır. DRM kilidi olmayan kitapları ve Adobe DRM kilidi kullanan (idefix, D&R gibi) sitelerden satın aldığınız kitapları bu yazılımı kullanarak okuyabilirsiniz.

DRM nedir?

DRM, dijital eserlerin kolayca kopyalanmasını engellemek için geliştirilmiş bir erişim yöntemidir. Bu yönteme göre, satın aldığınız bir dijital ürünü, yalnızca belirli bir DRM formatını destekleyen cihazlarla kullanabilirsiniz. Bu nedenle Amazon’dan satın aldığınız bir e-kitabı Sony Reader ile, ya da idefix’ten satın aldığınız bir e-kitabı Amazon Kindle ile okumanız (DRM kilidini kırmadığınız sürece) mümkün değildir. Bu konuda daha ayrıntılı bilgiye “e-Kitap Nedir, Nasıl Okunur?” yazısından ulaşabilirsiniz.

Tabletimi e-kitap okuyucusu olarak kullanabilir miyim?

Evet. Android ya da iPad tabletlerinizi e-kitap okuyucusu olarak kullanabilirsiniz. Eğer kitaplarınızda DRM kilidi yoksa, tabletinize ilgili uygulamaları indirmeniz yeterli olacaktır. PDF formatındaki kitaplar için tabletinize yüklü gelen PDF okuyucusunu kullanabilirsiniz. ePub formatındaki kitaplar için en çok önerilen e-kitap okuyucu uygulamaları Android için FBReader, iPad için iBooks‘tur.

Eğer kitaplarınızda DRM kilidi varsa, bu durumda kitabı aldığınız satıcının yönergelerini takip etmelisiniz. Söz gelimi, idefix’ten satın aldığınız kitapları Kitaplık uygulamasını kullanarak okuyabilirsiniz.

Kitapları okumak için neden ayrı bir uygulamaya gerek var?

Tablet bilgisayarlar esas olarak kitap okumak için tasarlanmadıkları için çoğu zaman ePub ya da mobi formatındaki kitapları açacak programlar da tablete yüklü olmazlar. Dolayısıyla, tabletinize bu kitap formatlarını destekleyen bir program indirmeniz gerekir.

Elektronik mürekkep nedir?

Bilgisayar ekranından kitap okumak gözleri yorar ve çok konforlu da değildir. Basılı bir kitabı çantanıza atıp istediğiniz yere götürebilir, pili bitecek korkusu yaşamadan istediğiniz kadar okuyabilirsiniz; nereye koyacağınız sıkıntısını yaşamadan yatağınızda okuyabilirsiniz. Bilgisayarınızla bunları yapmanız zor. Elektronik mürekkep, bu zorlukları aşmak için geliştirilmiş bir teknoloji. Küçük bir tablet bilgisayar boyutlarındaki e-kitap okuyucular elektronik mürekkep teknolojisini kullanırlar. Bu cihazların pil ömrü çok uzundur (şarj etmeden binlerce sayfa okuyabilirsiniz). Üstelik bilgisayar ekranları gibi arkadan aydınlatmalı olmadıklarından gözü yormazlar.

Ben de e-kitap hazırlayabilir miyim?

Evet. HTML, txt ya da Word formatındaki dokümanlarınızı e-kitap formatına çevirebilirsiniz. E-kitap, temelde sıkıştırılmış (zip) HTML dosyalarından ibarettir. Dolayısıyla ilk yapılması gereken, kitabınızı temiz kodlu HTML’ye çevirmek olmalı. E-kitap düzenleme işinin en sancılı bölümü bu çevirme işidir, zira Word formatındaki belgeler HTML’ye çevrildiğinde oluşan kod oldukça ‘kirli’dir. Bu kirli kodu temizledikten sonra HTML dosyalarınızı e-kitabınıza ekleyebilirsiniz.

E-kitap oluşturmak için kullanılan en yaygın araç bir özgür yazılım olan Calibre’dır. Fakat profesyonel kalitede e-kitaplar oluşturmak istiyorsanız Calibre yeterli olmayacktır. ePub formatındaki kitabınıza son şeklini vermek için Sigil‘i kullanmanızı öneririm. Eğer elinizde temiz HTML dosyaları varsa, yalnızca Sigil’i kullanarak kaliteli ePub’lar oluşturabilirsiniz.

Nerelerden ücretsiz e-kitap bulabilirim?

Söz konusu olan ücretsiz e-kitap bulmak olunca akla ilk gelen kaynak Gutenberg Projesi oluyor. Ne yazık ki Gutenberg’de Türkçe kitap yok. İnternette yasal olarak ücretsiz kitap bulabileceğiniz kaynaklar da oldukça sınırlı. Kendi kitaplarını ücretsiz olarak okura sunan birkaç yayın girişimi (AltKitap, Kendi Yayınları, vb.) dışında dişe dokunur bir kaynaktan söz etmek mümkün değil. Kültür Bakanlığı’nın, MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü’nün ve TÜBİTAK’ın kendi yayınlarını sayısallaştırıp okurların kullanımına ücretsiz olarak sunarak bu alanda öncülük etmeleri bir zorunluluk.

Gazete ve dergileri de sayısal formatta okuyabilir miyim?

Özellikle dergilerin sayısal formatlarda yayımlanması konusunda çeşitli ticari girişimler var (Turkcell Dergilik gibi). Fakat önerilen çözümlerin çoğu henüz geliştirme aşamasında olduğundan kullanırken sorunlar yaşayabilirsiniz.

Buna ek olarak RSS sağlayan gazete ve dergileri doğrudan RSS okuyucunuzu kullanarak takip edebilirsiniz. İsterseniz RSS kaynaklarını Calibre kullanarak e-kitap formatlarına da çevirebilirsiniz.

Hangi e-kitap okuyucuyu satın almalıyım?

Bu, kısaca yanıtlanabilecek bir soru değil. Piyasada satışta olan çok sayıda ürün arasından ihtiyaçlarınıza ve bütçenize uygun bir seçenek bulmak için biraz araştırma yapmanızı, forumlarda diğer kullanıcıların deneyimlerinden yararlanıp kendi tercihinizi oluşturmanızı öneririm. Bu konuya kısaca “e-Kitap Nedir, Nasıl Okunur?” yazısında da değinmiştik.

Ek Kaynaklar

• e-Kitap Nedir, Nasıl Okunur?
• Türkçe Ücretsiz E-kitap Kaynakları

Aklınıza takılan başka sorular varsa yorum olarak gönderebilirsiniz?